Małoinwazyjne techniki leczenia bólu
Dzięki tym technikom możliwe jest precyzyjne i silne działanie w miejscu powstawania bólu. Technika małoinwazyjna oznacza, że zabieg związany jest najczęściej z działaniem przezskórnym – wykonywane są iniekcje, bez nacinania skóry. Zaletą stosowania technik małoinwazyjnych jest zmniejszenie ilości występowania powikłań polekowych i skrócenie czasu leczenia bólu. Poza tym lekarz może jednocześnie leczyć i przeprowadzać pogłębioną diagnostykę przyczyn powstawania bólu. Małoinwazyjne techniki stanowią element pośredni między leczeniem operacyjnym a nieoperacyjnym, dzięki nim zmniejsza się ilość operowanych pacjentów. W przypadku, gdy wskazane jest przeprowadzenie operacji stanowią one lepszą formę kwalifikacji do właściwej techniki operacyjnej.
Techniki te często stosowane są u pacjentów, którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego i u których:
- ból jest silny i uporczywy
- choroba nie jest aż tak zaawansowana, a leczenie podstawowe nieinwazyjne nie przynosi spodziewanych efektów
- występują inne zdrowotne przeciwwskazania do leczenia operacyjnego
- pojawia się lęk pacjenta przed leczeniem operacyjnym i chęć wykonania zabiegu mniejszego – często skutecznego
Techniki małoinwazyjnego leczenia bólu to diagnostyczno-terapeutyczne ostrzyknięcia kręgosłupa steroidowymi preparatami przeciwzapalnymi i przeciwobrzękowymi – epiduralne i w okolicę stawów międzywyrostkowych kręgosłupa, RFA (Radiofrequency Ablation) – ablacja prądem o częstotliwości fal radiowych oraz krioablacja – ablacja z użyciem niskiej temperatury.
Leczenie farmakologiczne
Aby doprowadzić do przerwania łańcucha powstawania i przewodzenia bólu stosowane jest leczenie farmakologiczne, przeciwzapalne. Stosuje się niesterydowe leki przeciwzapalne, których zaletą jest łatwa droga podania. Wada takiego sposobu leczenia to fakt, że zażywane przez długi czas wykazują działania niepożądane.
Niepożądane działania leków przeciwzapalnych i ich charakterystyka
Niesterydowe leki przeciwzapalne:
- są przyczyną uszkodzeń błony śluzowej przewodu pokarmowego
- pogarszają funkcję nerek i szpiku kostnego
- wchodzą w interakcje z innymi lekami, zanotowano epizody zaostrzenia nadciśnienia tętniczego
Sterydowe leki przeciwzapalne:
- ich działanie jest miejscowe, np. metylprednizolon
- są one bezpieczne, podawane precyzyjnie, jednorazowo w okolice zapalnie zmienionych tkanek, w miejsce uciśniętego korzenia nerwowego lub zajętego stawu międzywyrostkowego kręgosłupa.
- stężenie podawanego w okolicy chorych tkanek leku jest duże, ale podanie jest jednorazowe co ogranicza działania niepożądane i interakcje z innymi lekami.
- leki te podawane są w trakcie zabiegu – diagnostyczno-terapeutycznego ostrzyknięcia kręgosłupa pod kontrolą RTG-TV
- podane jednorazowo nie powodują tycia, ryzyko istotnych zaburzeń metabolicznych jest znikome.
Wady zastosowania przeciwzapalnych leków sterydowych prawdopodobieństwo wywołania zaostrzenia cukrzycy, wzrost ciśnienia tętniczego krwi – ze względu na ograniczone przenikanie leku do całego organizmu oraz jednorazową dawkę leku. Działania niepożądane występują jednak rzadko i krótkotrwale.
Leczenie farmakologiczne to także stosowanie przeciwbólowych leków, które nie mają działania przeciwzapalnego:
- paracetamol – łatwo dostępny, tani, o bezpiecznym profilu dawkowania
- opioidy (tramadol, kodeina, fentanyl. buprenorfina), które bezpieczne są dla błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz nerek. To leki dobrze poznane o łatwym dawkowaniu. Wadą ich stosowania jest zmniejszenie wydolności intelektualnej i uniemożliwienie prowadzenia pojazdów, obsługi maszyn i pracy na wysokościach
- benzodiazepiny – ich zalety: są skuteczne w rozluźnianiu bolesnych mięśni, poprawiają jakość snu. Leki te upośledzają jednak sprawność psychomotoryczną i w długim stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia
- leki modulujące odczuwanie bólu – leki przeciwdepresyjne
dr Piotr Staszczuk
ortopeda