Bóle kręgosłupa dzielimy na ostry, przewlekający się i przewlekły. W zależności od rodzaju bólu stosowany jest dobór sposobu jego leczenia.
Ostry ból kręgosłupa
Ból ten trwa do 6 tygodni (1,5 miesiąca). W czasie ostrych, silnych dolegliwości bólowych głównym celem leczenia jest doprowadzenie do możliwie szybkiej remisji silnego bólu. Leczenie pierwszego rzutu:
- leczenie farmakologiczne – przeciwzapalne (NLPZ, leki sterydowe)
- leczenie farmakologiczne – stosowanie leków przeciwbólowych (opioidów)
- wprowadzenie zasad związanych z aktywnością fizyczną – zakaz schylania się i rotowania tułowia, zakaz dźwigania, zakaz siedzenie w pozycji niedbałej i dbanie o utrzymywanie prawidłowej postawy ciała
- ortezowanie – stosowanie pasów i gorsetów
- fizjoterapia – ciepłolecznictwo, TENS, laseroterapia, terapie celowane na leczenie dyskopatii (np. McKenzie)
W przypadku wystąpienia ostrego bólu kręgosłupa bardzo skutecznymi metodami leczenia są małoinwazyjne techniki pod kontrolą RTG-TV, m. in. diagnostyczno-terapeutyczne ostrzyknięcia kręgosłupa preparatami przeciwzapalnymi i przeciwobrzękowymi, epiduralne i w okolicę stawów międzywyrostkowych kręgosłupa. Warto rozważyć ich zastosowanie szczególnie w przypadku:
- wystąpienia bólu bardzo silnego
- braku możliwości zażywania leków pierwszego rzutu
- częstych zaostrzeń upośledzających mocno funkcjonowanie codzienne
- dużego prawdopodobieństwa sukcesu i ograniczonego ryzyka powikłań
Ból kręgosłupa przewlekający się
Trwa 6-12 tygodni (1,5-3 miesiące) i nie ustępuje mimo stosowania intensywnego leczenia przeciwbólowego doustnego i fizjoterapeutycznego oraz znacznego ograniczenia aktywności zawodowej. Warto wtedy rozważyć wykonanie iniekcji diagnostyczno-terapeutycznej pod kontrolą RTG-TV – z przeciwzapalnego preparatu sterydowego, dzięki którym jednocześnie prowadzone jest skuteczne leczenie oraz precyzyjne potwierdzenie lokalizacji źródła bólu. Zalety przeprowadzenia zabiegu diagnostyczno-terapeutycznych ostrzykiwań pod kontrolą RTG-TV:
- szansa na maksymalnie szybkie rozpoznanie i leczenie
- zmniejszenie ilości operowanych pacjentów
- u pacjentów którzy kwalifikują się do operacji – wykonywany jest zabieg indywidualnie leczący przyczynę bólu
Ból przewlekły kręgosłupa
Ten rodzaj bólu występuje powyżej 3 miesięcy i pacjent często jest już po zabiegu iniekcji diagnostyczno-terapeutycznej pod kontrolę RTG-TV. Konieczne jest więc podjęcie decyzji o dalszym postępowaniu i ukierunkowaniu leczenia na leczenie nieoperacyjne lub leczenie operacyjne oraz na dalszą rehabilitację. Leczenie nieoperacyjne prowadzi się w ten sposób, by zminimalizować ilość działań niepożądanych leków. Stosowanych jest równolegle kilka technik nieoperacyjnych takich jak:
- leki przeciwbólowe
- metody fizjoterapeutyczne: ćwiczenia i fizykoterapia (domowy TENS – przezskórna elektryczna stymulacja nerwów)
- małoinwazyjne techniki leczenia bólu
Okres remisji objawów kręgosłupa
Aby zmniejszyć częstotliwość występowania zaostrzeń bólu, w okresie bezbólowym dominuje indywidualne leczenie fizjoterapeutyczne oraz prowadzone są działania służące poprawie ergonomii wysiłku fizycznego. Pacjent wykonuje szereg ćwiczeń usprawniających, poprawiających mechanikę tułowia, zwiększających odporność na obciążenia. Ważna jest modyfikacja nawyków ruchowych w pracy i podczas rekreacji.
dr Piotr Staszczuk
ortopeda