W ortopedii stosowanych jest kilka rodzajów endoprotez stawu biodrowego. Rodzaje stosowanych endoprotez można podzielić ze względu na:

  • zakres wymienianych elementów (całkowite – klasyczne i przynasadowe, połowicze, powierzchniowe)
  • sposób mocowania implantów w kości – bezcementowe, cementowane
  • rodzaj artykulacji – materiał, z którego wytworzona jest głowa i panewka endoprotezy (głowa/panewka): metal/polietylen, ceramika/ceramika, ceramika/polietylen, metal/metal

Budowa endoprotez

Najczęściej stosowane endoprotezy w leczeniu chorób degeneracyjnych stawu biodrowego całkowite, klasyczne bezcementowe zbudowane są najczęściej ze stopów molibdenowo-chromowo-kobaltowych z powierzchniowym napyleniem przestrzenną warstwą tytanową imitującą swoją budową naturalną kość.

Informacje o szczegółowym składzie materiałowym endoprotezy zawarte są w katalogach informacyjnych producentów – dostępnych na stronach www.

Najczęściej stosowane artykulacje (połączenia stawowe) w endoprotezach stawu biodrowego to:

  • głowa metalowa – wkład polietylenowy
  • głowa ceramiczna – wkład polietylenowy
  • głowa ceramiczna – wkład ceramiczny

Każda z powyższych kombinacji ma swoje wady i zalety – warto wybór przedyskutować z leczącym ortopedą.

Mocowanie implantów 

Endoproteza bezcementowa a cementowana

Endoproteza mocowana do kości może być na dwa sposoby: z użyciem lub bez użycia cementu.

Obecne implanty i technika operacyjna pozwalają na zastosowanie w większości przypadków techniki bezcementowej, co oznacza, że implanty mocuje się w sposób stabilny „na wcisk – press-fit’owo”, a natępnym etapie – w przeciągu około 3 miesięcy kość zrasta się z endoprotezą w okresie gojenia pooperacyjnego. W przypadku rzadziej wykonywanych endoprotez cementowanych – endoproteza przytwierdzona jest do kości z użyciem cementu – swego rodzaju „kleju”.

Endoproteza całkowita vs. Połowicza

Endoproteza całkowita stosowana jest w szczególnie w planowym leczeniu operacyjnym chorych z chorobą destrukcyjną stawu biodrowego.

Endoproteza połowicza stosowana jest szczególnie w leczeniu operacyjnym złamań bliższego końca kości udowej u osób starszych.

Endoproteza całkowita różni się od połowiczej tym, że w przypadku endoprotezy połowiczej pozostawiany jest własny element panewkowy stawu – w przypadku endoprotezy połowiczej głowa zamocowana na szyjce i trzpieniu porusza się w naturalnej panewce chrzęstnej własnej chorego. W przypadku endoprotezy całkowitej – głowa zamocowana na szyjce i trzpieniu porusza się w sztucznej, wymienionej panewce.

Endoproteza całkowita vs. powierzchniowa, tzw. kapoplastyka 

Dominującym typem implantu jest klasyczna endoproteza całkowita. Ilość powikłań po kapoplastyce – obluzowań endoprotez, pseudoguzów, złamań okołoimplantowych – przemawia zdecydowanie przeciw masowym wykonywaniem tego typu zabiegu.

Wobec braku istotnej przewagi kapoplastyki nad klasyczną endoprotezoplastyką całkowitą, podwyższonym ryzykiem powikłań pooperacyjnych związanych z wrażliwością kapoplastyki na ewentualne niedoskonałości w technice operacyjnej oraz wobec niewielkiej liczby osób z idealnymi wskazaniami do tego typu operacji – obecnie bardzo rzadko wykonuje się kapoplastykę stawu biodrowego.

dr Piotr Staszczuk