W ortopedii stosowanych jest kilka rodzajów endoprotez stawu biodrowego. Rodzaje stosowanych endoprotez można podzielić ze względu na:
- zakres wymienianych elementów (całkowite – klasyczne i przynasadowe, połowicze, powierzchniowe)
- sposób mocowania implantów w kości – bezcementowe, cementowane
- rodzaj artykulacji – materiał, z którego wytworzona jest głowa i panewka endoprotezy (głowa/panewka): metal/polietylen, ceramika/ceramika, ceramika/polietylen, metal/metal
Budowa endoprotez
Najczęściej stosowane endoprotezy w leczeniu chorób degeneracyjnych stawu biodrowego całkowite, klasyczne bezcementowe zbudowane są najczęściej ze stopów molibdenowo-chromowo-kobaltowych z powierzchniowym napyleniem przestrzenną warstwą tytanową imitującą swoją budową naturalną kość.
Informacje o szczegółowym składzie materiałowym endoprotezy zawarte są w katalogach informacyjnych producentów – dostępnych na stronach www.
Najczęściej stosowane artykulacje (połączenia stawowe) w endoprotezach stawu biodrowego to:
- głowa metalowa – wkład polietylenowy
- głowa ceramiczna – wkład polietylenowy
- głowa ceramiczna – wkład ceramiczny
Każda z powyższych kombinacji ma swoje wady i zalety – warto wybór przedyskutować z leczącym ortopedą.
Mocowanie implantów
Endoproteza bezcementowa a cementowana
Endoproteza mocowana do kości może być na dwa sposoby: z użyciem lub bez użycia cementu.
Obecne implanty i technika operacyjna pozwalają na zastosowanie w większości przypadków techniki bezcementowej, co oznacza, że implanty mocuje się w sposób stabilny „na wcisk – press-fit’owo”, a natępnym etapie – w przeciągu około 3 miesięcy kość zrasta się z endoprotezą w okresie gojenia pooperacyjnego. W przypadku rzadziej wykonywanych endoprotez cementowanych – endoproteza przytwierdzona jest do kości z użyciem cementu – swego rodzaju „kleju”.
Endoproteza całkowita vs. Połowicza
Endoproteza całkowita stosowana jest w szczególnie w planowym leczeniu operacyjnym chorych z chorobą destrukcyjną stawu biodrowego.
Endoproteza połowicza stosowana jest szczególnie w leczeniu operacyjnym złamań bliższego końca kości udowej u osób starszych.
Endoproteza całkowita różni się od połowiczej tym, że w przypadku endoprotezy połowiczej pozostawiany jest własny element panewkowy stawu – w przypadku endoprotezy połowiczej głowa zamocowana na szyjce i trzpieniu porusza się w naturalnej panewce chrzęstnej własnej chorego. W przypadku endoprotezy całkowitej – głowa zamocowana na szyjce i trzpieniu porusza się w sztucznej, wymienionej panewce.
Endoproteza całkowita vs. powierzchniowa, tzw. kapoplastyka
Dominującym typem implantu jest klasyczna endoproteza całkowita. Ilość powikłań po kapoplastyce – obluzowań endoprotez, pseudoguzów, złamań okołoimplantowych – przemawia zdecydowanie przeciw masowym wykonywaniem tego typu zabiegu.
Wobec braku istotnej przewagi kapoplastyki nad klasyczną endoprotezoplastyką całkowitą, podwyższonym ryzykiem powikłań pooperacyjnych związanych z wrażliwością kapoplastyki na ewentualne niedoskonałości w technice operacyjnej oraz wobec niewielkiej liczby osób z idealnymi wskazaniami do tego typu operacji – obecnie bardzo rzadko wykonuje się kapoplastykę stawu biodrowego.