Dyskopatia lędźwiowa to choroba krążków międzykręgowych odcinka lędźwiowego kręgosłupa polegającą na ich fizycznym uszkodzeniu struktury, częstemu przemieszczeniu materiału krążka oraz zmniejszeniu jego wysokości. Uszkodzenie krążka międzykręgowego powoduje szereg następujących po sobie zmian chorobowych sąsiadujących struktur kręgosłupa: stawów międzywyrostkowych, mięśni, więzadeł i korzeni nerwowych. Najczęstszym miejscem występowania tego schorzenia jest obszar połączenia ruchomego i zagiętego kręgosłupa lędźwiowego ze sztywną miednicą.
Dyskopatia lędźwiowa – objawy
Bóle kręgosłupa często składają się na typowe wzorce, tak zwane zespoły objawowe czyli powtarzające się, podobne u różnych pacjentów zmiany patologiczne kręgosłupa. Należą do nich:
- ból dyskogenny – ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej, nie promieniuje do pośladków i kończyn dolnych, związany jest z uszkodzeniem struktury krążka międzykręgowego
- rwa kulszowa – ból wywołany uciskiem korzeni tworzących nerw kulszowy. Jego lokalizacja to lędźwiowo-krzyżowy odcinek kręgosłupa. Ból promieniuje do kończyny dolnej zgodnie z sygnałami prowadzonymi przez nerw kulszowy – wzdłuż tylnej i bocznej powierzchni uda i goleni, bardzo często do stopy. Nierzadko pacjenci skarżą się dodatkowo na uczucie mrowienia lub osłabienia siły mięśniowej oraz pogorszenie bólu przy kichaniu, kaszlu, dłuższym staniu lub chodzeniu
- rwa udowa – ból wywołany jest uciskiem korzeni tworzących nerw udowy. Zlokalizowany jest w lędźwiowo-krzyżowym odcinku kręgosłupa, promieniuje do kończyny dolnej, zgodnie z sygnałami prowadzonymi przez nerw udowy – wzdłuż przedniej powierzchni uda i goleni – nie promieniuje do stopy. Dodatkowo może pojawiać się uczucie mrowienia lub osłabienia siły mięśniowej. Pogorszenie następuje również przy kichaniu, kaszlu, dłuższym staniu lub chodzeniu.
Ucisk mechaniczny przez uszkodzony krążek międzykręgowy oraz przez przerośnięte struktury kostne i włókniste kręgosłupa to najczęstszy skutek występowania wyżej wymienionych zespołów objawowych. Drażnienie mechaniczne nerwów wywołuje stan zapalny, który sam w sobie również stanowi jedną z głównych źródeł bólu.
- stenoza lędźwiowa – charakterystyczny dla stenozy jest promieniujący do obu kończyn dolnych ból lędźwi, doprowadzający często do ich osłabienia, ograniczenia możliwości stania i chodzenia. Pojawia się chromanie neurogenne – typowo zawsze np. po 5-20 minutach chodzenia lub stania „nogi robią się jak z waty”. Pacjent cierpiący na takie dolegliwości często przyjmuje pozycję pochyloną do przodu – w trakcie odpoczynku lub podczas stania i chodzenia – podpiera się na kulach lub balkoniku. Pacjent nie jest w stanie leżeć na plecach i często w łóżku leży na boku w wymuszonej pozycji embrionalnej
- zespół stawu miedzywyrostkowego – zespół ten jest skutkiem zapalenia tkanek stawu i zwyrodnienia chrząstki stawowej. Charakterystyczny dla tego schorzenia ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego zlokalizowany tylko w okolicy grzbietu, ewentualnie dodatkowo promieniuje tylko do pośladka lub bocznej powierzchni uda, bez promieniowania poniżej kolana. Przy zmianie pozycji ciała, wykonywaniu rotacji tułowia czy przy przeproście – ból nasila się. Przyczyną zespołu stawu międzywyrostkowego są zmiany przeciążeniowe i zwyrodnieniowe stawów międzywyrostkowych kręgosłupa – podobnie jak przypadku rwy kulszowej i udowej często występuje stan zapalny. Ból pogarsza się po schylaniu się, dźwiganiu, siedzeniu w niedbałej pozycji.
dr Piotr Staszczuk
ortopeda