Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa i wykonanie operacji nie są metodami alternatywnymi w leczeniu schorzeń kręgosłupa. Wysoce skuteczne uzyskanie efektów leczenia przy możliwie niskim ryzyku powikłań uzyskiwane jest poprzez indywidualne i odpowiednio dopasowane do pacjenta zastosowanie metod leczenia.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa

Często dzięki małoinwazyjnemu leczeniu bólu oraz dobrej fizjoterapii udaje się zrezygnować z leczenia operacyjnego. W przypadkach choroby bardziej zaawansowanej, kwalifikującej się do leczenia operacyjnego – praktyczna i małoinwazyjna weryfikacja źródła bólu może być pomocna. Dzięki niej można uzyskać dodatkową informację wspomagającą zwiększenie szansy na przeprowadzenie operacji w taki sposób, aby precyzyjnie zniszczyć przyczyny bólu kręgosłupa.

W przypadku rwy kulszowej i udowej skuteczność leczenia po wykonaniu zabiegu wynosi 60-80%, w przypadki bólu odcinka lędźwiowego grzbietu – ok. 50%.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa pod kontrolą RTG

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa pod kontrolą RTG-TV polega na precyzyjnym, miejscowym podaniu leków steroidowych i miejscowo znieczulających – działających długookresowo przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i przeciwbólowo. Wykonuje się go w sytuacji, gdy u pacjenta dojdzie do uszkodzenia i przemieszczenia krążka międzykręgowego z zapaleniem otaczających tkanek i uciskiem przylegających struktur nerwowych. Zabieg wykonywany jest pod kontrolą RTG-TV, co pozwala na działanie bezpieczne i efektywne. Zaaplikowanie leków wykonuje się w okolicę stanowiącą źródło bólu – epiduralnie w okolicy uciśniętego korzenia nerwowego lub około/do stawu międzywyrostkowego.

Lekarz ortopeda decyduje o wyborze miejsca podania leku przeprowadzając wcześniej z pacjentem dokładny wywiad dotyczący choroby. Swoje decyzje opiera również na podstawie danych uzyskanych po przeprowadzeniu badania przedmiotowego oraz w oparciu o obraz rezonansu magnetycznego (MR) lub tomografii komputerowej (TK/CT) kręgosłupa.

Wskazania do zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa

• pacjent skarży się na bardzo silny lub przewlekły ból kręgosłupa trwający powyżej 6 tygodni – jako leczenie drugiego rzutu;
• w przypadku rwy kulszowej;
• w przypadku rwy udowej;
• w przypadku stenozy lędźwiowej;
• w sytuacji zapalenia stawu międzywyrostkowego kręgosłupa;
• w przypadku wystąpienia przewlekłego, zapalnego zespołu bólowego odcinka lędźwiowo-krzyżowego grzbietu towarzyszącego innym chorobom kręgosłupa.

Zalety i cel wykonania zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa

Zabieg pozwala na skuteczne leczenie bólu kręgosłupa co wiąże się ze zmniejszoną potrzebą zażywania przez pacjenta leków przeciwbólowych, co w konsekwencji zmniejsza ilość działań niepożądanych będących efektem stosowania przeciwbólowych tabletek, czopków i iniekcji domięśniowych.

Zabieg pozwala na jednoczasowe leczenie bólu oraz praktyczne i szybkie zweryfikowanie postawionego rozpoznania, szczególnie w przypadkach choroby wielomiejscowej. Bardzo istotna jest możliwość ustalenia źródła bólu – szybko i praktycznie, dzięki lekom działającym tylko miejscowo. Po odpowiedzi na zabieg można ocenić w sposób rzeczywisty stopień zaawansowania choroby i w oparciu o te informacje ustalić dalszy plan leczenia.

Stosowane leki – metylprednizolon, lignokaina, bupiwakaina – podane jednorazowo – nie powodują tycia – wbrew obiegowym opiniom.

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa

Przeciwwskazaniem do wykonania diagnostyczno-terapeutycznego ostrznyknięcia kręgosłupa pod kontrolą RTG-TV jest stwierdzona u pacjenta infekcja, pojawienie się uszkodzenia skóry w miejscu zabiegu.

Pozostałe przeciwwskazania to istniejące u pacjenta zwiększone ryzyko krwawienia, choroba nowotworowa, niekontrolowana cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, uczulenie na leki oraz istotne interakcje z innymi zażywanymi lekami.

Etapy zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa

Pacjent przyprowadzany lub przywożony jest z sali chorych na salę operacyjną, gdzie układany jest na stole operacyjnym na brzuchu – plecami do góry. Skóra pleców i pośladków zostaje zdezynfekowana oraz następuje obłożenie jałowe pola zabiegu.

Kolejny etap to uwidocznienie przez lekarza struktury kręgosłupa na monitorze RTG (ramię C). Następnie lekarz wykonuje od jednej do kilku wcześniej zaplanowanych iniekcji z podaniem leków przeciwzapalnych i miejscowo znieczulających w okolicę podejrzanych struktur kręgosłupa – pod stałą kontrolą wzrokową na monitorze RTG.

Bardzo ważnym elementem zabiegu jest obowiązkowe utrzymywanie przez lekarza kontaktu słownego z pacjentem. W momencie wprowadzania igieł oraz podawania leków lekarz zadaje choremu pytania,  pacjent na nie odpowiada oraz zgłasza ewentualne niepokojące objawy.

Po zabiegu następuje założenie opatrunku jałowego, a pacjent wraca w asyście personelu na salę, gdzie pozostaje pod obserwacją medyczną.

Po sprawdzeniu stanu zdrowia po zabiegu, pacjent opuszcza szpital. Bardzo ważnym elementem jest obecność i opieka osoby towarzyszącej pacjentom po zabiegu podczas powrotu do domu. Lekarze podkreślają zakaz samodzielnego prowadzenia samochodu.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa – znieczulenie

Stosuje się znieczulenie miejscowe albo/lub dodatkowo pacjent otrzymuje preparat benzodiazepiny doustnie. Podczas zabiegu pacjent nie może spać, więc nie stosuje się znieczulenia pełnego. Istotną kwestią jest utrzymywanie logicznego kontaktu słownego między pacjentem a lekarzem w czasie trwania zabiegu.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa – bezpieczeństwo

Zabieg jest bezpieczny – powikłania zdarzają się niezwykle rzadko. Bezpieczeństwo uzyskuje się dzięki:

• planowaniu zabiegu;
• poinformowaniu pacjenta o planowanym przebiegu zabiegu;
• sprawdzeniu występowaniu przeciwwskazań;
• kontaktowi słownemu podczas zabiegu;
• precyzyjnemu, małoinwazyjnemu wykonaniu zabiegu – pod kontrolą RTG-TV sprawdza się lokalizację cienkiej igły;
• małym dawkom miejscowo działających leków;
• medycznej obserwacji pozabiegowej.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa z pobytem w szpitalu

Zabieg diagnostyczno-terapeutycznego ostrzyknięcia kręgosłupa wykonywany jest w szpitalu. Z dbałości o maksymalne bezpieczeństwo pacjenta wykonuje się go na sali operacyjnej w warunkach tzw. „hospitalizacji jednego dnia”. Przyjmowany do szpitala w dniu zabiegu pacjent proszony jest o przedstawienie wyników badania RTG, MR lub TK kręgosłupa (skany na płycie i opis) oraz dotychczasowej dokumentacji medycznej. Z domu należy zabrać również leki, które pacjent przyjmuje, spisaną ich listę z nazwami i dawkowaniem lekarstw oraz listę chorób przewlekłych, na które pacjent choruje. Podczas hospitalizacji potrzebny będzie również mały ręcznik i obuwie na zmianę – np. klapki.

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa – zalecenia przed zabiegiem

• na 4 godziny przed zabiegiem powstrzymanie od jedzenia,
• do około 2 godzin przed zabiegiem można pić wodę.

Pobyt w szpitalu

Hospitalizacja w przypadku tego zabiegu trwa od 2 do 4 godzin. Lekarz ortopeda ustala wcześniej, podczas wizyty w poradni ortopedycznej przyjęcie pacjenta do szpitala, które odbywa się na podstawie skierowania z poradni ortopedycznej. Przyjęcie do szpitala rozpoczyna się od badanie lekarskiego. Po rozmowie z pacjentem i jego zbadaniu, lekarz dokonuje analizy dokumentacji medycznej, weryfikuje ustalony wcześniej w poradni ortopedycznej plan leczenia. Pacjent otrzymuje rzetelną informację o proponowanym leczeniu i metodach alternatywnych, możliwych powikłaniach, lekarz odpowiada na pytania pacjenta.

Zabieg może być przeprowadzony po uzyskaniu przez lekarza świadomej, pisemnej zgody pacjenta na zaproponowane leczenie. Kolejny etap to przygotowanie do zabiegu czyli:

• umycie całego ciała mydłem dezynfekcyjnym;
• przebranie w szpitalne ubranie odpowiednie do wykonania zabiegu;
• przetransportowanie pacjenta na salę operacyjną, gdzie przeprowadzany jest zabieg.

Po zabiegu pacjent transportowany jest na swoją salę gdzie jest obserwowany, szczególnie pod kątem występowania ewentualnych powikłań pozabiegowych. Po okresie obserwacji i badaniu lekarskim pacjent opuszcza szpital z kartą informacyjną prowadzonego leczenia – w asyście osoby towarzyszącej.

Zalecenia po zabiegu

• Bardzo ważnym elementem jest obecność osoby towarzyszącej w okresie pozabiegowym, aby pacjent bezpiecznie wrócił do domu;
• zakaz prowadzenia samochodu przez 24 godziny;
• bardzo istotne jest rozpoczęcie rehabilitacji, która ustalana jest indywidualnie, w zależności od ustalonego wcześniej planu leczenia;
• zakaz dźwigania (3 tygodnie);
• zakaz schylania (3 tygodnie);
• warto spacerować;
• zakaz długotrwałego siedzenia (3 tygodnie) – wstawać z fotela/krzesła/sofy co 30-40 minut;
• po 2 dniach usunięcie opatrunku;
• stosowanie okładów z lodu w miejscach iniekcji;
• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych – jak przed zabiegiem przez okres 3-5 dni;
• pilna kontrola lekarska w przypadku niepokojących objawów – ból, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej, gorączka itd.;
• planowa kontrola po 3 tygodniach;
• rozważenie skorzystania z ZUS ZLA.

Możliwe powikłania po zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa

Powikłania po ostrzyknięciu kręgosłupa są rzadkością. Wykonanie zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa pod kontrolą RTG-TV zawsze kończy się okresem obserwacji medycznej. W tym czasie lekarz obserwuje, czy nie pojawiają się ewentualne powikłania pozabiegowe.

Powikłania po zabiegu ostrzyknięcia kręgosłupa występują jednak rzadko i są to:

• pojawianie się krwawienia z miejsca zabiegu;
• reakcja uczuleniowa na zastosowane leki;
• przejściowe zwiększenie bólu kręgosłupa i np. rwy kulszowej/udowej – związane jest to z objętością podawanego leku – zdarza się, że nawet niewielka objętość podanego leku powoduje dodatkowe, przemijające samoczynnie drażnienie korzenia nerwowego;
• chwilowe uczucie osłabienia siły mięśniowej i czucia w kończynach dolnych – jak po znieczuleniu miejscowym (skutek działania lignokainy lub bupiwakainy);
• przejściowy niewielki spadek lub wzrost ciśnienia tętniczego krwi;
• przejściowy, krótkotrwały wzrost glikemii;
• pojawienie się infekcji.

Gdzie wykonać zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa

Zabieg ostrzyknięcia kręgosłupa wykonywany jest w warunkach szpitalnych. W naszym przypadku – w Środzie Wlkp. Wcześniej jednak niezbędna jest specjalistyczna konsultacja medyczna. Można ją wykonać terenie całej Wielkopolski.

Medicus-Bonus Poznań

plac Kolegiacki 12 A

tel. 609 747 005

Medicus-Bonus Wągrowiec

ul. Przemysłowa 42

tel. 67 262 13 00

Medicus-Bonus Środa Wlkp.

plac Armii Poznań 3

tel. 601 699 008

Medicus-Bonus Murowana Goślina

ul. Dworcowa 10

tel. 61 811 30 57

Uwaga! Wszystkie zamieszczone w artykule treści mają charakter informacyjny w żadnej mierze nie mogą być podstawą do samodzielnego stawiania diagnozy i ustalania ścieżki leczenia. Każdy etap terapii powinien być konsultowany z lekarzem specjalistą, a jego zalecenia przestrzegane.